کد مطلب:193230 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:39
تأویل فرمایش خدا: «سوگند به خورشید و گسترش نور آن و به ماه...» چیست؟
ابوبصیر گوید: از امام صادق - علیه السلام - درباره ی تأویل فرمایش خدا كه می فرماید: (و الشمس و ضحاها) [1] «قسم به خورشید و گسترش نور آن سوگند» سؤال
[ صفحه 269]
نمودم.
فرمود: آفتاب رسول الله - صلی الله علیه و آله و سلم - می باشد كه خداوند به وسیله ی او برای مردم دینشان را توضیح داد و تبیین نمود.
عرض كردم: (و القمر اذا تلاها) «و به ماه هنگامی كه بعد از آن درآید».
فرمود : آن امیرالمؤمنین - علیه السلام - می باشد.
عرض كردم: (و النهار اذا جلاها) «و به روز هنگامی كه صفحه ی زمین را روشن سازد».
حضرت فرمود: آن امام از ذریه ی فاطمه - سلام الله علیها - است كه از پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - می پرسد حضرت آن را بیان می كند، پس خداوند از او حكایت نمود و فرمود: (و اللیل اذا یغشاها) «و به روز هنگامی كه صفحه ی زمین را روشن سازد».
عرض كردم: (واللیل اذا یغشاها) «و به شب آن هنگام كه زمین را بپوشاند».
حضرت فرمود: آن ائمه جور و حكامان ستمگرند كه منصب خلافت را به جای خاندان رسول اكرم - صلی الله علیه و آله و سلم - در قبضه گرفتند، و جائی نشستند كه اهل بیت پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - به آن سزاوارتر بودند، و دین رسول خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - را با ستم و ظلم آمیختند و پوشاندند، و این معنی فرمایش خدا است كه فرمود: «و به شب آن هنگام كه زمین را بپوشاند».
سپس فرمود: ظلمت و تاریكی شب روشنایی روز را می پوشاند.
(و نفس و ما سواها) «و قسم به جان آدمی و آن كس كه آن را (آفریده) و منظم ساخت».
فرمود: یعنی آن را آفرید و به آن صورت بخشید.
و فرمایش او: (فألهمها فجورها و تقواها) «سپس فجور و تقوا (شر و خیرش) را به او الهام كرده است».
یعنی: به او شناسانید و الهام نمود سپس او را مخیر نمود (و در انتخاب راه آزاد گذاشت) پس اختیار كرد، كه (قد أفلح من زكاها)«هر كس نفس خود را پاك و تزكیه كرد، رستگار شد» یعنی نفس خود را (از فساد) پاك نمود.
(و قد خاب من دساها) «و آن كس كه نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته،
[ صفحه 270]
نومید و محروم گشته است» یعنی: اغوا نموده و در اختیار شیطان قرار داد. [2] .
[ صفحه 269]
نمودم.
فرمود: آفتاب رسول الله - صلی الله علیه و آله و سلم - می باشد كه خداوند به وسیله ی او برای مردم دینشان را توضیح داد و تبیین نمود.
عرض كردم: (و القمر اذا تلاها) «و به ماه هنگامی كه بعد از آن درآید».
فرمود : آن امیرالمؤمنین - علیه السلام - می باشد.
عرض كردم: (و النهار اذا جلاها) «و به روز هنگامی كه صفحه ی زمین را روشن سازد».
حضرت فرمود: آن امام از ذریه ی فاطمه - سلام الله علیها - است كه از پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - می پرسد حضرت آن را بیان می كند، پس خداوند از او حكایت نمود و فرمود: (و اللیل اذا یغشاها) «و به روز هنگامی كه صفحه ی زمین را روشن سازد».
عرض كردم: (واللیل اذا یغشاها) «و به شب آن هنگام كه زمین را بپوشاند».
حضرت فرمود: آن ائمه جور و حكامان ستمگرند كه منصب خلافت را به جای خاندان رسول اكرم - صلی الله علیه و آله و سلم - در قبضه گرفتند، و جائی نشستند كه اهل بیت پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - به آن سزاوارتر بودند، و دین رسول خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - را با ستم و ظلم آمیختند و پوشاندند، و این معنی فرمایش خدا است كه فرمود: «و به شب آن هنگام كه زمین را بپوشاند».
سپس فرمود: ظلمت و تاریكی شب روشنایی روز را می پوشاند.
(و نفس و ما سواها) «و قسم به جان آدمی و آن كس كه آن را (آفریده) و منظم ساخت».
فرمود: یعنی آن را آفرید و به آن صورت بخشید.
و فرمایش او: (فألهمها فجورها و تقواها) «سپس فجور و تقوا (شر و خیرش) را به او الهام كرده است».
یعنی: به او شناسانید و الهام نمود سپس او را مخیر نمود (و در انتخاب راه آزاد گذاشت) پس اختیار كرد، كه (قد أفلح من زكاها)«هر كس نفس خود را پاك و تزكیه كرد، رستگار شد» یعنی نفس خود را (از فساد) پاك نمود.
(و قد خاب من دساها) «و آن كس كه نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته،
[ صفحه 270]
نومید و محروم گشته است» یعنی: اغوا نموده و در اختیار شیطان قرار داد. [2] .
[1] سوره ي شمس آيات 1 تا 10.
[2] تفسير القمي: 726، بحارالأنوار: ج 24 ص 70 ح 4.